DE HERDENKINGSRUIMTEN
Het Monument van de laatste “Trein van Loos”
Een unieke gebeurtenis in de geschiedenis van de bezetting van Nord en Pas-de-Calais, de laatste “Trein van Loos” verliet op 1 september 1944 het station van Tourcoing en deporteerde bijna 900 politieke gevangenen en leden van het verzet naar de vernietigingskampen van de nazi’s. In één van de ondergrondse galerijen van La Coupole is in 2003 een gedenkteken van bronzen platen ingehuldigd dat de herinnering aan elk van deze mannen voor eeuwig vastlegt. Met minder dan een derde van de overlevenden die in 1945 terugkeerden, veroorzaakte de tragedie van de “Trein van Loos” een diep regionaal trauma dat van generatie op generatie werd doorgegeven. Deze ruimte, helemaal in eenvoud, maakt meditatie mogelijk. Elk jaar wordt hier een herdenkingsplechtigheid georganiseerd.
Het Monument van de 9.000 gedeporteerden uit Frankrijk in het kamp Mittelbau-Dora
Geïnstalleerd in de “Espace André Sellier”, ingehuldigd in 2016 na het overlijden van de historicus, wordt dit Memorial verwezenlijkt door de symbolische installatie van het Boek van de 9.000 gedeporteerden uit Frankrijk in het kamp Mittelbau-Dora. Dit echte papieren monument, het resultaat van 15 jaar onderzoek door de historici van La Coupole en geschreven door een team van vrijwilligers, brengt hulde aan deze 9.000 gedeporteerden, die gedwongen werden te werken op deze plek die de donkerste bladzijde uit de geschiedenis van de verovering van de ruimte belichaamt. Het werk wordt van een voorwoord voorzien door Aurélie Filippetti, voormalig minister van Cultuur, wiens familiegeschiedenis in het boek wordt verteld, en wordt gepresenteerd in het centrum “Beelden van Dora”. Het belangrijkste doel van deze ruimte is de bezoeker te vragen naar de relatie tussen wetenschap en ethiek.
Het Monument van de gefusileerden en gedeporteerden van Nord-Pas-de-Calais
Van 2003 tot 2006 voerde La Coupole een uitgebreid onderzoek uit naar het aantal, de identiteit en het lot van de mannen en vrouwen die het slachtoffer waren van de repressie door de Duitse bezettingstroepen, hun politie en de ordetroepen van het Vichy-regime tussen 1940 en 1945: De namen van bijna 8.000 mannen en vrouwen (en kinderen in het geval van joden en zigeuners) worden op een scherm getoond. Bijna 1.300 portretten op de muur van beelden zijn rechtstreeks bij families verzameld en dankzij onderzoek in archieven, musea en bibliotheken. Verschillende computerterminals kunnen worden geraadpleegd, zodat het traject van elke gefusilleerde en gedeporteerde persoon kan worden gevolgd, van zijn arrestatie tot zijn dood of zijn terugkeer uit deportatie.